در سده گذشته، فیلسوفان در مفهوم علیت بازنگری ژرفی کرده اند. نخست بدان سبب که مفاهیم سنتی پاسخ گوی درک نوین از علیت نبوده است و دیگر اینکه مفاهیم تازه ای در علم نوین تعریف شده اند که می توانند آغاز و بنیاد خوبی برای ساختن نظریه هایی پیشروتر باشند. در این پژوهش، در پی معرفی این گونه از نظریه ها هستیم که نظریه فرایندی علیت و نظریه کمیت پایستار دو نمونه برجسته و کامیاب از آن هاست. آغاز بحث ما، بی تردید، نظریه انتظام هیوم به عنوان آغاز گر این بحث ها خواهد بود و سپس روند شکل گیری نظریه های نوین را که با نقد نظریه مذکور و افزودن یافته های فلسفی و فیزیکی تازه به آن شکل گرفته اند، پی خواهیم گرفت. از این رو گام بعدی ما معرفی نظریه احتمالی و پس از آن نظریه های انتقالی، فرایندی و کمیت پایستار خواهد بود.